Het château Haut-Koeningsbourg mag je niet missen

Voor mij zijn alleen al de wijnen voldoende reden om met grote regelmaat naar de Elzas te gaan. Maar naast de prachtige wijnen en de interessante wijnboeren kan je ook volop genieten van de omgeving, de natuur, de dorpen, de gastronomie en de cultuur. De Duits-Franse mix van gemütlichkeit en joie de vivre geven de Elzas een zeer plezante, vriendelijke en ontspannen sfeer. Ja, de folklore is soms wat oubollig, maar laten we wel zijn, wijnliefhebbers gaan niet naar de Elzas voor Oh, oh, Colmar of Beblenheim Bastards.

Hoe het met het openbaar vervoer in de Elzas gaat, daar weet ik weinig van. Er zijn prima treinverbindingen, ook met de kleinere plaatsen. Met de auto kan je de route des Vins volgen, slingerend door de wijngaarden van dorpje naar dorpje, je kan er uitstekend fietsen en er zijn veel wandelroutes door de wijngaarden.

Het wemelt in de Elzas van de hotelletjes en huurhuisjes, in alle soorten en maten en veelal zeer betaalbaar. Behalve in het hoogseizoen uiteraard en daar hoort ook december bij, als de hele Elzas eigenlijk één grote kerstmarkt is. Veel wijnboeren hebben het verhuur van huisjes als nevenactiviteit; immers, van de wijnbouw alleen wordt je normaal gesproken niet echt rijk.

Wij maken voor het huren van een huisje vaak gebruik van de ‘Gîtes-de-France', maar er zijn veel meer mogelijkheden.

dorpen en wijnboeren

Tussen het noordelijkste punt, Wissembourg aan de Duitse grens tot het zuidelijkste punt van de Elzas, Mulhouse, liggen zo'n 120 wijndorpen. Ruim honderd daarvan liggen aan de Route des Vins, die zeer goed bewegwijzerd is. Ga gerust echter eens van die Route af, dwars de wijngaarden door, een altijd weer indrukwekkende ervaring. Doe het beslist niet tijdens de oogsten, want dan rijd je in de weg.

Op deze web-site heb ik leuke, goede en interessante wijnboeren opgenomen , als ook informatie over de aardigste plaatsen.

kastelen, ruïnes, kloosters, kerken

De Elzas heeft een zeer hoge kasteelruïne-dichtheid. Dat ligt voor de hand, omdat de ligging tussen Vogezen en Rijn tot het bouwen van verdedigingswerken uitnodigde. Trek langs de wijnroute en je ziet in de heuvels en bergen van de Vogezen de ene na de andere ruïne of oude kasteeltoren. De eerste versterkingen werden al in de 10e en 11e eeuw gebouwd, met name als verdediging en toevluchtsoord in verband met de nauwelijks te beteugelen invallen van Hongaren en Noormannen. Deze vroege versterkingen vind je met name op het lagere deel, de vlakte, van de Elzas. In de loop van de tijd werden de van oorsprong aarden wallen vervangen door hout (pallisades). Van deze vroege versterkingen is vrijwel niets bewaard gebleven.

In de 11e eeuw en de eeuwen daarna verrezen steeds meer kastelen in de bergen en heuvels. De eersten daarvan waren nog primitief, de muren bestonden uit losse stenen, maar gaandeweg kreeg men het bouwen van kastelen beter onder de knie. Vanuit die kastelen kon men de doorgaande routes controleren en ze deden dienst als verdedigingswerk voor een regio of een stad. Voor de rijke families was zo’n kasteel ook een een mogelijkheid om de onafhankelijkheid te tonen en te handhaven. Naar men zegt zijn er in de Middeleeuwen meer dan 500 kastelen geweest; tegenwoordig zijn er nog van zo’n 50 enigszins tastbare restanten te aanschouwen. Naast kastelen kent de Elzas ook het verschijnsel van de versterkte kerk(toren) en de versterkte begraafplaats. Deze hadden met name de functie van toevluchtsoord voor de lokale bevolking als die zich weer eens in veiligheid moest zien te brengen tegen deze of gene invaller en plunderaar. Hunawihr biedt daarvan een mooi voorbeeld.

De Dertigjarige Oorlog (1618-1648) luidt het einde van het bestaansrecht van de kastelen in. De Zweden hebben er heel wat verwoest. Nadat de Zweden – zoals geregeld bij het Verdrag van Westfalen in 1648 - de Elzas hebben verlaten, maakt Lodewijk XIV zich zorgen over de onafhankelijke adel, die zich vanuit haar kastelen kan verzetten tegen zijn macht. Hij zorgt er voor dat tegen het einde van de 17e eeuw vrijwel alle kastelen hun militaire betekenis verloren hebben.

Route Romane

Van Wissembourg in het Noorden tot Feldbach in het diepe Zuiden van de Elzas is de ‘Route Romane’ uitgezet, die je voert langs de restanten van de Romaanse periode van de Elzas (11e eeuw), die zich vooral openbaren in (restanten van) kloosters. De route is op diverse plekken voorzien van informatieborden.

wijnwandelingen

In zeker 50 plaatsen in de Elzas kan je door de wijngaarden wandelen. Gedurende de oogsttijd wil men het nog weleens verbieden of beperken, maar verder kan je vrijelijk rondbanjeren. Op de web-site van de CIVA vind je voldoende informatie, ook over de startpunten van de routes. Vaak zijn die bewegwijzerd en ook voorzien van informatieborden, zodat je er nog wat van opsteekt.

In diverse plaatsen heb je ook de mogelijkheid om onder begeleiding van een gids te gaan wandelen. Vaak wordt zo'n wandeling dan afgesloten met een proeverij. Beslist aan te raden.

wijnfeesten en wijnmarkten

Bijna het gehele jaar door (alleen het eerste kwartaal niet) is er ergens in de Elzas wel wat te beleven aan wijnmarkt, wijnbeurs of wijnfeest.

terug naar INTRO