Grand Cru Frankstein met uitzicht op Dambach

De eerste officiële I.N.A.O.-erkenning als Grand Cru wijngaard valt toe aan de Schlossberg, tussen Kientzheim en Kaysersberg, in 1975. Daaraan gingen nog wel de nodige discussies vooraf, omdat er uiteraard ook andere terroirs waren die aanspraak meenden te kunnen en moeten maken op die eerste officiële erkenning, zoals de Schoenenbourg, de Kaefferkopf en de Kirchberg de Barr. Maar daar kwamen diverse kinken in de kabel, zodat het toch de Schlossberg werd. In het erkenningsdecreet van 20 november 1975 voor de Schlossberg is ook vastgelegd dat de Grand Cru status uitsluitend betrekking heeft op de vier ‘nobele’ rassen, Riesling, Gewurztraminer, Pinot gris en Muscat.

In 1980 roept de INAO een commissie in het leven die moet adviseren over verdere Grand Cru erkenningen. Er liggen al heel wat aanvragen en de commissie worstelt met de vaststelling van zo objectief mogelijke criteria. Daarin spelen verschillende zaken mee. Hele praktische, zoals het feit dat er meerdere gebieden zijn met eenzelfde naam, zoals Kirchberg, Schlossberg, Eichberg en Altenberg. Dat loste men deels op met het toevoegen van de dorpsnaam of door twee namen samen te voegen tot één. Dat laatste deden ze in Turckheim, waar de Eichberg de Turckheim werd samengevoegd met de Brand (die daarmee ineens een stuk groter werd). Ook lagen er verzoeken op tafel om een uitzondering te maken op de ras-beperking. De Zotzenberg wilde graag Sylvaner erbij en voor de Sonnenglanz zou dan de Pinot blanc moeten worden toegevoegd.

Na uitvoerige beraadslagingen en bezoeken aan de voorgestelde terroirs komt de commissie met een advies, dat ter inzage wordt gelegd bij alle gemeenten. Uitzonderingen op de nobele rassen staat de commissie niet toe. Uiteindelijk komt er in 1983 voor nog 24 andere gebieden een Grand Cru erkenning.

Na die eerste selecties was de discussie echter nog niet gedaan. De selectie blijft discussie en ruzie oproepen. Bovendien was de selectiecommissie veel te streng in de ogen van de belanghebbende boeren, die naar verluid maar liefst 94 aanvragen voor een Grand Cru status hadden ingediend. In 1984 organiseren diverse wijnboeren zich in een vereniging, die ijvert voor de bescherming van de Grand Cru en voor de uitbreiding van het aantal erkende terroirs. Ze hebben succes: in 1992 komen er nog 23 terroirs bij en de laatste volgt in 2007: de Kaefferkopf. Van de 51 Grand Cru wijngaarden liggen er 14 in het noordelijke deel, het département du Bas-Rhin. De meest noordelijk gelegen Grand Cru wijngaard is de Steinklotz, bij Marlenheim.

Regels en voorschriften

Mocht je denken dat het eenvoudig is om eigenaar te zijn van een Grand Cru erkende wijngaard, dan onderschat je de Franse regelgevers. Zo ongeveer alles is geregeld en voorgeschreven, de voorschriften worden gecontroleerd en afwijkingen zijn niet of nauwelijks toegestaan. De plantdichtheid is voorgeschreven (minimaal 4.500 stokken per hectare – met een uitzondering voor de Grand Cru Altenberg de Bergheim, waar het minimaal 5.500 stokken per hectare moet zijn), de minimale en maximale afstand tussen de stokken is vastgelegd, het opbinden en snoeien is geregeld (moet de enkelvoudige of dubbele Guyot zijn), de groeiwijze en de maximaal toegestane hoogte van het gebladerte, het aantal ‘twijg-ogen’ per m², de verhouding tussen de bindlijnen en de hoogte daarvan, het staat allemaal zwart-op-wit. De maximale gemiddelde opbrengst mag niet meer dan 10.000 kilo per hectare zijn. Irrigatie is verboden.

En dan zijn er ook nog vele regels en voorschriften over het oogsten (dat moet handmatig), het transport, de rijpheid van de druiven, de aanplant van nieuwe stokken, de vinificatie, de toegestane alcoholpercentages en de opslag. Ik zal je er niet mee vermoeien. Ter afronding: de wijnen mogen pas vanaf 1 juni, volgend op het jaar van oogst, op de markt worden gebracht; voor de vendanges tardives en de sélection de grains nobles mag dat pas vanaf 1 juni in het tweede jaar na de oogst.

enkele Guyot